Văn hóa hối hả không bắt đầu như một vấn đề cá nhân – đó là một phát minh xã hội, bắt nguồn từ nền kinh tế của sản xuất dư thừa và lợi nhuận
Văn hóa hối hả về cơ bản là một phát minh xã hội chứ không chỉ đơn thuần là một vấn đề cá nhân, bắt nguồn từ các cấu trúc kinh tế tập trung vào sản xuất dư thừa và tối đa hóa lợi nhuận.
Nguồn gốc của văn hóa hối hả có thể bắt nguồn từ sự bùng nổ kinh doanh của những năm 1990 và đầu những năm 2000, đặc biệt là ở Thung lũng Silicon, nơi các công ty như Google và Facebook đã trở nên thống trị với văn hóa làm việc mãnh liệt. Môi trường này bình thường hóa ý tưởng rằng thành công đòi hỏi nhiều giờ và hối hả liên tục để đảm bảo nguồn vốn và vị thế thị trường. Văn hóa làm việc 24/7 trở nên khát vọng và lan rộng trên toàn cầu như một hình mẫu cho sự thành công trong kinh doanh.
Về mặt kinh tế, văn hóa hối hả có liên quan chặt chẽ với khoảng cách năng suất-tiền lương xuất hiện vào khoảng năm 1979. Trong khi năng suất tăng đáng kể, tiền lương trì trệ hoặc tăng chậm hơn nhiều, tạo ra sự mất kết nối giữa giá trị mà người lao động tạo ra và lương thưởng của họ. Người sử dụng lao động thường phản ứng với việc tăng năng suất bằng cách bổ sung thêm công việc hoặc giảm nhân viên thay vì tăng lương hoặc giảm giờ, điều này làm trầm trọng thêm khoảng cách này. Điều này buộc người lao động phải hối hả hơn chỉ để duy trì sự ổn định kinh tế, đưa văn hóa hối hả vào kết cấu của lao động hiện đại.
Văn hóa này cũng được thúc đẩy bởi áp lực xã hội và kinh tế rộng lớn hơn:
-
Huyền thoại về tăng trưởng và năng suất vô tận là thước đo cốt lõi của thành công, có từ cuộc Cách mạng Công nghiệp và được tăng cường bởi toàn cầu hóa và truyền thông xã hội, đóng khung con người chủ yếu là các đơn vị kinh tế có giá trị cho sản lượng.
-
Hệ tư tưởng Giấc mơ Mỹ và lý tưởng hóa doanh nhân thúc đẩy sự chăm chỉ và hy sinh như những con đường dẫn đến sự di chuyển đi lên, củng cố câu chuyện rằng sự cống hiến không ngừng là cần thiết để thành công.
-
Những tiến bộ trong công nghệ và kết nối liên tục làm mờ ranh giới giữa công việc và cuộc sống cá nhân, giúp văn hóa hối hả dễ dàng thấm nhuần mọi khía cạnh của cuộc sống hàng ngày.
-
Sự xác nhận xã hội, áp lực đồng trang lứa và sự tôn vinh của giới truyền thông về tâm lý “trỗi dậy và mài giũa” càng củng cố văn hóa, khiến làm việc quá sức trở thành kỳ vọng bình thường hóa.
Tóm lại, văn hóa hối hả không chỉ là một lựa chọn cá nhân mà còn là một phản ứng đối với các điều kiện kinh tế có hệ thống – đặc biệt là thúc đẩy lợi nhuận và sản xuất dư thừa mà không tăng lương hoặc nghỉ ngơi tương ứng cho người lao động. Nó phản ánh một khuôn khổ xã hội, nơi lao động và năng suất liên tục được yêu cầu và đánh giá, thường phải trả giá bằng sức khỏe cá nhân và sức khỏe tâm thần.
Văn hóa hối hả không bắt đầu từ một vấn đề cá nhân—mà là một phát minh của xã hội, bắt nguồn từ nền kinh tế của #overproduction–sản xuất quá mức và #profit-lợi nhuận. Nó cho mọi người biết rằng họ chỉ có giá trị khi họ đang sản xuất. Nó khen thưởng #burnout–kiệt sức và gắn nhãn #exhaustion–kiệt sức là sự tận tụy.
Đây không phải là động lực. Đó là #exploitation–bóc lột được tô vẽ thành tham vọng.
Những hành vi thúc đẩy Văn hóa hối hả
Sự hối hả không chỉ là bên ngoài—mà còn được củng cố bởi những hành vi và niềm tin ăn sâu vào bên trong, chẳng hạn như:
● Lòng tự trọng gắn liền với năng suất: Nghỉ ngơi giống như thất bại; tĩnh lặng tạo cảm giác không an toàn.
● Cam kết quá mức mãn tính: Nói đồng ý vì sợ hãi, tội lỗi hoặc tham vọng.
● Tôn vinh sự bận rộn: Coi việc bị quá tải như một huy hiệu danh dự.
● Sợ tụt hậu: So sánh liên tục dẫn đến làm việc quá sức một cách cưỡng chế.
● Chủ nghĩa cá nhân độc hại: Tin rằng nghỉ ngơi hoặc ủy quyền là điểm yếu.
● Khen thưởng sự kiệt sức: Tôn vinh những người “vượt qua” nỗi đau hoặc bệnh tật.
Những #behaviors–hành vi này thường xuất phát từ nỗi sợ hãi—về sự không đủ năng lực, không liên quan hoặc nghèo đói—và được củng cố bởi các hệ thống hưởng lợi từ việc làm việc quá sức.
Đằng sau lời khen ngợi về sự chăm chỉ là một hệ thống phát triển mạnh khi bạn không nghỉ ngơi, khi bạn quên đi ranh giới của mình, khi bạn phớt lờ cơ thể mình. Cái giá phải trả không chỉ là căng thẳng—mà còn là mất đi sức khỏe, niềm vui, mục đích và thời gian.
Bài viết này phân tích cách thức văn hóa #hustle tồn tại, những gì nó gây tổn hại cho chúng ta và những gì chúng ta phải làm để phá bỏ nó—trên phương diện cá nhân và tập thể.
Chia sẻ
Ý kiến bạn đọc (0)